Protest wyborczy

Zgodnie z obowiązującym prawem, protest wyborczy można złożyć w przypadku podejrzenia naruszenia przepisów dotyczących prowadzenia kampanii, przebiegu głosowania, obliczania głosów lub ustalania wyników wyborów. 

Najczęściej protest wyborczy składany jest w sytuacjach, gdy istnieją dowody na naruszenie zasad tajności głosowania, fałszowanie kart wyborczych, niedopełnienie obowiązków przez członków komisji wyborczych, czy też nieprawidłowe sporządzenie protokołów wyborczych. Jeśli sąd uzna, że zarzuty są poważne i miały wpływ na wynik, może zarządzić ponowne przeliczenie głosów, a w skrajnych przypadkach nawet unieważnienie wyborów w całości lub części. 

Termin na wniesienie protestu wyborczego jest ściśle określony. W wyborach do Sejmu i Senatu protest składa się do Sądu Najwyższego w terminie siedmiu dni od daty ogłoszenia wyników wyborów przez Państwową Komisję Wyborczą.

Protest wyborczy musi zawierać konkretne zarzuty, dowody oraz wskazanie, w jaki sposób uchybienia mogły wpłynąć na ostateczny wynik wyborów.

Protest wyborczy może wnieść każdy obywatel uprawniony do głosowania, który brał udział w wyborach, a także komitet wyborczy, pełnomocnik wyborczy lub inny uczestnik procesu wyborczego. 

Protest wyborczy składa się w formie pisemnej do Sądu Najwyższego po wyborach do Sejmu, Senatu, Parlamentu Europejskiego czy prezydenckich. 

W przypadku wyborów samorządowych protesty wyborcze rozpatruje sąd okręgowy właściwy dla miejsca, którego dotyczy zgłoszenie. 

W piśmie należy wskazać konkretne zarzuty. Trzeba też uzasadnić, w jaki sposób dane naruszenia mogły wpłynąć na wynik wyborów. Do protestu warto dołączyć dowody - np. nagrania, zdjęcia, kopie protokołów, oświadczenia świadków. 

Od 2018 r. protesty wyborcze w wyborach ogólnokrajowych rozpatruje Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego, powołana za rządów PiS. Jej skład tworzą sędziowie nominowani po 2017 r. na wniosek nowej Krajowej Rady Sądownictwa, ukształtowanej na podstawie przepisów ustawy z 2017 r. o KRS. 

Po wyborach prezydenckich 2025 do Sądu Najwyższego wpłynęło kilkadziesiąt protestów wyborczych. Najczęściej dotyczyły one błędów w protokołach i podejrzeń o nieprawidłowości w liczeniu głosów. Większość protestów została odrzucona z powodów formalnych lub z braku dowodów na wpływ na wynik głosowania.